Podlasie i Kruszyniany czyli tatarska wieś na wschodnim krańcu Polski

Podlasie i Kruszyniany czyli tatarska wieś na wschodnim krańcu Polski

Podlasie to w mojej ocenie jeden z najbardziej niedocenianych regionów Polski, ale wierzę, że szybko się to zmieni. Województwo podlaskie oferuje bowiem szereg atrakcji, zetknięcia się z różnorodnością kultur, które żyją na naszym terenie od kilkuset lat. Kruszyniany czyli wieś polskich Tatarów niemal na wschodnim krańcu naszej kraju to kolejne podlaskie odkrycie. Dlaczego warto tu przyjechać i co można zobaczyć?

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

OPOWIEŚCI O KRUSZYNIANACH


"Jest w tej wsi coś niezwykłego" - głosi napis na bramie turystycznej perły Kruszynian - Tatarskiej Jurcie i po dwugodzinnym spacerze po najważniejszych zabytkach i punktach tej malutkiej wsi przekonacie się, że to naprawdę niezwykłe miejsce. Po pierwsze, Kruszyniany (założone prawdopodobnie w XVII wieku) to wieś wielu wyznań i wielu kultur. Przez wieki bowiem obok siebie mieszkali tutaj zarówno Polacy, Białorusini i Żydzi. Wyznawcy aż czterech różnych wyznań: islamu, prawosławia, judaizmu i katolicyzmu. Nie tylko byli sąsiadami, ale też wspólnie pracowali czy nawet świętowali. Brzmi niewiarygodnie biorąc pod uwagę obecne nastroje polityczne co?

Kruszyniany niegdyś tętniły towarzyskim życiem, były lokalnym centrum dla wielu okolicznych wsi. Znajdowały się tutaj takie atrakcje i dobra kulturalne jak: bar "Złota Orda", kółko rolnicze, kawiarnia "Klub Rolnika", strażnica, ośrodek zdrowia, leśniczówka, poczta, biblioteka, szkoła, sklep, kiosk Ruchu, a także ważne ośrodki religijne jak meczet i mizar czyli muzułmański cmentarz czy cerkiew z cmentarzem prawosławnym.

TATARZE, SKĄD PRZYBYWASZ?

Skąd znaleźli się w Kruszynianach Tatarzy? Są z nami od czasów Rzeczpospolitej Obojga Narodów. To Jan III Sobieski nadał im prawa do wsi w tej części naszego kraju, m.in. dlatego, że pomogli oni Polakom w wojnie z Turkami ("za wierną służbę"), walczyli na froncie za nasz kraj. Około 45 rodzin osiadło więc tu wówczas na stałe. Po wybuchu I Wojny Światowej część z nich musiała jednak ewakuować się w głąb Rosji, gdzie przebywała na wygnaniu. Dopiero po zakończeniu część ludów tatarskich (polskich Tatarów bo tak o sobie mówią) zaczęły powracać do polskich wsi. Udało im się zachować odrębność wyznaniową, tradycję pochodzenia i swoje obyczaje.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.
drewniany meczet polskich Tatarów w Kruszynianach

Szczególnie polecam Wam odwiedzić najstarszy do dziś zachowany drewniany meczet polskich Tatarów w Kruszynianach, którego budowę szacuje się na koniec XVIII, początek XIX wieku. Na ścianach znajdziecie zapisy cytatów z Koranu, podłogi, które trochę skrzypią, okalają klimatyczne dywany. Jeśli nie mieliście okazji nigdy zwiedzić meczetu, to ten z pewnością zrobi na Was ogromne wrażenie.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.


Zróbcie wszystko, aby wejść do środka, kupić symboliczny bilet (koszt biletu to 5 złotych) na jego wejściu i poczekać na wspaniałą prelekcję, mini wykład (około 30-minutowy) polskiego Tatara właśnie, który opowie Wam krótko o historii Tatarów, o wierze muzułmańskiej i związanych z nimi obrzędach (np. pogrzeby, wesela), o tym, jak w dzisiejszych nowoczesnych czasach udaje im się nadal kultywować swoją tradycję pochodzenia. Dowiecie się m.in. o tym, jak wygląda współczesny związek polskiego Tatara (muzułmanina) i polskiej kobiety (katoliczki albo prawosławnej), ba, dowiecie się, jak umawiają się wspólnie na kompromisy związane z wiarą swoich dzieci, ale także nieco się rozbawicie historiami dotyczącymi, np. picia alkoholu przez Tatarów (muzułmanie deklarują zgodnie z nauką Koranu o powstrzymywanie się od używek) w naszym pięknym kraju, w którym co jak co ale za kołnierz się nie wylewa :-)

ZABYTKOWY MIZAR CZYLI CMENTARZ MUZUŁMAŃSKI


Nieopodal drewnianego meczetu znajdziecie też otoczony kamiennym murem mizar czyli zabytkowy cmentarz muzułmański Tatarów. W klimatycznym lesie będziecie mogli udać się na spacer i popodziwiać nagrobki z arabskimi inskrypcjami (często dwujęzycznymi) i charakterystycznym dla tej religii półksiężycem. Najstarszy nagrobek pochodzi podobno z 1699 roku, ale niestety nie udało mi się go odnaleźć. Historia polskich Tatarów jak sami więc widzicie to dobre kilkaset lat. Choć czują się Tatarami, to nigdy nie przestali czuć się także Polakami. To jest ich miejsce i dom wielu przodków. Wyczuwa się tu jakiś magiczny klimat w powietrzu, który podpowiadał mi na ucho, że może jest jeszcze w naszym kraju nadzieja na to, że my wszyscy ludzie, choć różni od siebie, różnych wyznań, różnych orientacji - jeszcze kiedyś będziemy mogli żyć obok, razem.

Ps. W 2014 roku meczet oraz cmentarz muzułmański (mizar) w Kruszynianach został zdewastowany przez wandali. WięceJ o tym skrajnym nienawistnym akcie możecie przeczytać tutaj: klik

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

Kruszyniany czyli wioska polskich Tatarów na wschodnim krańcu Polski w województwie podlaskim. Co zobaczyć? Jakie atrakcje odwiedzić? Gdzie zjeść? Perła tatarskiej kultury na Podlasiu.

TATARSKA JURTA TYLKO Z PUSTYM ŻOŁĄDKIEM


Tatarska wieś na krańcu naszej wschodniej granicy to nie tylko miejsce skłaniające nas do refleksji, ale też wioska, w której karmią jak szaleni. Podczas pobytu w Kruszynianach koniecznie zajrzyjcie do restauracji Tatarska Jurta i skosztujcie ich lokalnych specjałów. Więcej o tym, co zjeść w Kruszynianach i Tatarskiej Jurcie przeczytacie tutaj: Kuchnia tatarska w Kruszynianach na Podlasiu - co zjeść?

***

Czytaj więcej:







Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic czyli miłość do folkloru od pierwszego wejrzenia

Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic czyli miłość do folkloru od pierwszego wejrzenia

Wyjątkowe czasy, w których przyszło nam żyć, zmusiły nas do jednej ważnej rzeczy: próby nauczenia się na nowo odkrywania i eksplorowania miejsc, które mamy na wyciągnięcie ręki. Jeśli jeszcze nie słyszeliście o Krainie Otwartych Okiennic to w te pędy bukujcie agroturystyczny nocleg na weekend i dajcie się rozkochać. Podlasie jest jednym z tych miejsc, w których zakochałam się od pierwszego wejrzenia. Małe wsie z szacunkiem do tradycji i folkloru tylko ten mój romans z "zieloną" podlaską krainą umocniły.


Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.

WENECJA MA SWOJE BURANO, A MY...


...mamy swoją Krainę Otwartych Okiennic czyli szlak prowadzący przez kilka podlaskich wsi, których wspólnym znakiem rozpoznawczym są kolorowe, przepięknie zdobione, drewniane, wciąż zamieszkane przez ludzi domki. Wszystkie miejscowości położone są w dolinie rzeki Narew. Zgodnie z informacjami z portalu Ciekawe Podlasie dowiadujemy się, że Kraina Otwartych Okiennic to projekt realizowany przez Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków od 2001 roku, a jego celem jest zachowanie krajobrazu kulturowego doliny Narwii oraz miejscowości, które są położone blisko Puszczy Białowieskiej. W całej Krainie możecie zwiedzić kilka miejscowości, w których czas jakby się zatrzymał, w których można odnieść wrażenie, jakby uczestniczyło się w jakiejś unikatowej scenerii filmowej i to tylko nieco ponad dwie godziny samochodem od Warszawy.

Kraina Otwartych Okiennic na Podlasiu to możliwość obcowania z architekturą we wschodnim stylu. Ostrzegam, że podczas zwiedzania szlaku (szczególnie samochodem) może urwać Wam się głowa od ciągłej zmiany perspektywy, w lewo, w prawo, w lewo, w prawo. Wasz wzrok przykują urokliwe, w najróżniejszych kolorach drewniane domki, które posiadają bogate zdobienia i dekoracje. Nie tylko przy tytułowych okiennicach, ale także na elewacjach, szczytach, narożnych częściach domostw czy bocznych gankach. Ludowy folklor może się podobać! Sama zaczęłam się głośno zastanawiać, czy nie fajnie byłoby sobie kiedyś taki domek sprawić na emeryturę :-) Gwarantuję Wam, że jeśli lubicie perełki, małe smaczki, kulturowe odkrycia, to Kraina Otwartych Okiennic na Podlasiu na pewno skradnie Wasze serca.

Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Pawły, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie
Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Kaniuki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie
Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Soce, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie

KRAINA WIELOKULTUROWA 


Podlasie to kolebka różnorodności kulturowej. To tutaj mieszkają ze sobą od wieków Katolicy, wyznawcy Prawosławia a nawet polscy Tatarzy - Muzułmanie (z kolei nieopodal w miejscowości Tykocin zetkniecie się jeszcze z synagogą i kulturą żydowską!). To niezwykłe, że tuż przy naszej wschodniej granicy mamy styczność z tak bogatą historią i niewątpliwie Kraina Otwartych Okiennic na Podlasiu wpisuje się w tę wielokulturową opowieść. Tereny te zamieszkiwane są bowiem przez ludność prawosławną, często białoruskiego pochodzenia. Jeśli zjeździcie najważniejsze wsie od deski do deski, to na pewno spotkacie po drodze zabytkowe obiekty sakralne tejże mniejszości. Warto odwiedzić, na przykład: cerkiew św. Michała Archanioła z 1864 r. w Trześciance, cerkiew pod wezwaniem św. Jerzego w Rybołach czy kaplicę prawosławną pod wezwaniem Proroka Eliasza we wsi Soce.

Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Cerkiew pod wezwaniem św. Jerzego w Rybołach, Podlasie

KRAINA OTWARTYCH OKIENNIC NA PODLASIU - 

KTÓRE WSIE ODWIEDZIĆ?


Wszystkie przewodniki i źródła internetowe wskazują głównie na trzy unikatowe wsie, które widnieją wszędzie jako te najważniejsze i te pierwszego wyboru - pewnego rodzaju trzon projektu Krainy Otwartych Okiennic. Oto i one: Trześcianka, Soce i Puchły. To tutaj znajdziecie też wiele unikatowych obiektów sakralnych, o których pisałam już wyżej. 

Nie ukrywam, że moje serce skradły najbardziej te, które są wymieniane w drugiej kolejności, a są dla mnie znacznie bardziej magiczne, bardziej urokliwe, których pominięcie byłoby ogromnym grzechem. To w domkach w tych wsiach zakochałam się najbardziej, to one rozdmuchały moją miłość do wschodniego folkloru. Które wsie warto odwiedzić i które najbardziej Wam rekomenduję? Oto i one: Kaniuki, Pawły i Wojszki. Nie pomińcie ich! :-)

Lista wszystkich wsi i miejscowości w ramach Krainy Otwartych Okiennic na Podlasiu poniżej:
  • Trześcianka
  • Soce
  • Puchły
  • Kaniuki
  • Pawły
  • Ciełuszki
  • Ryboły

Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Kaniuki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie
Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Wojszki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie
Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Wojszki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie

Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Wojszki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie
Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Wojszki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie

Szukasz pomysłu na weekend w Polsce? Podlasie i Kraina Otwartych Okiennic to perła tego regionu. Dowiedz się, które wsie odwiedzić i gdzie zachwycić się prawdziwym wschodnim folklorem.
Wieś Wojszki, Kraina Otwartych Okiennic, Podlasie

Trasę po wszystkich miejscowościach możecie znaleźć poniżej na przygotowanej specjalnie dla Was mapie z zaznaczonymi wszystkimi wioskami w ramach Krainy Otwartych Okiennic na Podlasiu. Kliknijcie tutaj, żeby zobaczyć mapę. 

My naszą trasę pokonywaliśmy samochodem i wszystkie te miejscowości zwiedziliśmy na spokojnie w 3 godziny, zatrzymując się, przechadzając się po ulicach i... próbując nie zakłócić miru domowego lokalnych mieszkańców podczas trzaskania fotek. Spotkaliśmy się z ogromną gościnnością, uśmiechem od wszystkich napotkanych przez nas ludzi, co utwierdza mnie jeszcze bardziej w przekonaniu, że być Polakiem i nie zjeździć Podlasia, to jak nie być nigdy nad morzem albo w Zakopanem. Toż to grzech! :-)

***

Czytaj więcej:




Copyright © 2016 Olgusta , Blogger